laatste standplaats: Westerstede

Vandaag op thuisreis. Met de voorbeeldige bootverbinding Rødbyhavn-Puttgarden be ik overgestoken naar het ‘vaste land’ en de lange tocht door Noord Duitsland besloten op de welbekende camperplaats bij de camping van Westerstede, even na Oldenburg. En dan morgen de thuisreis van 150 Km. Scandinavië zit er weer op dit jaar. Voor volgende jaar heb ik al weer plannen om in juni weer in Duitsland te beginnen. Lubeck beviel zo goed dat ik volgend jaar maar eens in Hamburg begin. Het camping echtpaar in Nivå, Bengt en Eva heb ik in ieder geval beloofd weer te komen. Stel je voor dat ik een mooie tentoonstelling in Louisiana museum mis.....

De bijzondere klokkentoren van Westerstede staat naast de kerk en grenst aan het alleraardigste plein waar ik m'n laatste ijsje oppeuzelde.

aan de boorden van het Roskilde Fjord

Een van de mooiste stukjes Noord Sjealland vond ik altijd het Roskilde Fjord, zeker toen ik daar een aantal jaren geleden op de camping van Roskilde iedere avond een prachtige zonsondergang bewonderde. Dat lukt je aan de ooskust, aan de Sont dus, niet. Vandaag swas ik weer aan de boorden van de Roskilde Fjord maar nu veel noordelijker, bij Frederikssund. Dat ligt bij de vernauwing van de fjord op de plaats waar de Vinkingen een aantal schepen afzonken om zo de doorgang voor de de vijand onmogelijk te maken. Die schepen liggen nu in dat prachtige Vikingenmuseum in Roskilde. 

Het is een prachtig glooiend landschap waar je in de trein (de lokaal spoorbaan) door reist.  Bij de vele stations zie je zeer grote park- and ride terreinen wat er op duidt dat de Denen vooral met het opebaar vervoer naar hun werk gaan. Wil je de fiets in de trein meenemen? geen probleem: in de rode DSB treinen zijn speciale standaards voor de fiets. Op ieder station zijn liften om de fiets naar de begane grond te krijgen. Het openbaar vervoer rond Kopenhagen is in mijn beleving voorbeeldig.

In Denemarken kennen ze tenminste nog een soort "Bondsspaarbank"

Rondje Noord

Vandaag een rondje noord. Dat deel van Sjealand is prachtig met veel badplaatsen, havens en in het binnenland veel bos. Dus eerst met de trein naar Helsenør om het slot Kronborg te zien. Dat de wens om toch nog eens de Sont over te steken met de veerboot. Vorige week ging het met de camper zo gehaast dat ik er nauwelijks van kon genieten. Vanmorgen wel. Aan dek gestaan en dan zie je Helsenør en Kronborg prachtig verdwijnen. 

In Zweden ligt dan Helsingborg, ook een vrij grote stad. Die zie je nu eens rustig ‘groter’ worden en al gauw komt dan het verlangen om dat stadhuis nader te bekijken. Italiaans, toch? 

Ik loop er een uur rond en dan gaat het weer terug. Die overtocht voor ‘loslopers’ als ik is er vooral om drank in te slaan. Kennelijk is het in Denemarken en aan boord voor de Zweden zo gunstig dat zij massaal sterke drank maar ook pils inslaan. Daar kan kennelijk geen staatswinkel (in Zweden wordt alleen drank in staatswinkels verkocht) tegen op.

Terug in Denemarken neem ik de lokale trein die gedurende anderhalf uur een grote cirkel rijdt rond de Esrum Sø waaraan Fredensborg ligt. Ik hop on en off en bezoek als eerste de vissershaven Gilleleije op de noordelijkste punt. Nog helemaal operationeel met onderhoudswerven en al. Maar hier ligt ook een van de grotere jachthavens, een belangrijk doel voor Zweedse zeilers op de Sont. 

Daarna zie ik Hillerød en Fredensborg om terug te keren in Helsenør. Daar is aan de havenkant (waar nog veel meer wordt gebouwd) een nieuwe openbare bibliotheek gekomen. In 2010 geopend en een sieraard. Zowel van binnen als van buiten. Een hele verdieping voor kinderen, inclusief een complete speeltuin en veel vrij toegankelijke iMacs om het Internet mee op te gaan. Ik controleer even mijn blog en zie dat ik iets moet verbeteren! Tegen zessen weer met de trein naar Nivå. Het is de internationale trein naar Götenburg. De z.g. Øresundtåg rijdt dankzij de grote brug zo Zweden binnen.

Theatertechniek Opera op eenzame hoogte

Al sinds de opening van het operagebouw van Kopenhagen (in 2005) sta ik daar elk jaar met m’n neus tegen de ramen naar binnen te kijken. Deuren en ramen bleven tot nu toe gesloten. Maar vandaag, 1 juli bij het ingaan van de zomersluiting blijkt er ineens een rondleiding in het engels mogelijk. Gisteren al een kaartje gehaald bij de centrale kassa en vanmiddag om twee uur heb ik mij gemeld. Er blijken maar vier met de Engelstalige gids mee te gaan. Een stuk of vijftien gaan met de Deenstalige gids rond.

Ons gezelschap bestaat uit een Oostenrijkse dame, een Canadees echtpaar en ik. De Canadees leest hardop de tekst op mijn schoudertas: “Leeuwarder Courant”. Die kent hij. Wat blijkt, de man heeft in Heerenveen bij de ijshockeyploeg gewerkt en spreekt enkele woorden Nederlands. Grappig. Lars, de rondleider is zelf betrokken bij de opera en vertelt dat hij af en toe inleidingen voor de voorstelling verzorgd. Het wordt een indrukwekkende rondleiding. Allereerst het gebouw. Gefinancierd door Denemarken’s rijkste man: de eigenaar van Maersk, Møller. Maersk is de grootste container verscheper van de gehele wereld en heeft z’n hoofdkantoor aan de overkant van de opera aan de kade. Deze Møller is drie maanden geleden op 98 jarige leeftijd overleden.

Hij heeft het, de door hemzelf uitgekozen architect Henning Larssen bijzonder lastig gemaakt. Hij had zeer eigenzinnige opvattingen en de architect moest zich maar schikken. Wie betaald (320 miljoen Euro) bepaalt, zo ook in Denemarken. Lars komt tijdens de rondleiding regelmatig terug op de talloze incidenten. Een ding staat vast, het is een geweldig operagebouw. De techniek kent zijn gelijke niet. We krijgen alles te zien. De zaal heeft bijna 1500 plaatsen, maar oogt vanaf de toneelopening niet eens zo groot. Wel breed met vier balkon waarvan de hoogste voor de verlichtingstechniek. De stoelen zijn blauw, ook die van de koninklijke familie die gek genoeg een zijbalkon loge hebben. Niet de beste plaatsen vindt ook Lars, maar wel de veiligste met een eigen toegang. De afmetingen van het toneel en de toneeltoren (84 tracks) zijn enorm. Het achtertoneel en dubbel zijtoneel hebben nog eens vier maal de oppervlakte van van de eigenlijke (zichtbare) speelruimte. Lars spreekt van four black flours en legt dan uit dat op elk van deze vloeren een compleet decor kan worden opgebouwd dat vervolgens binnen vijf minuten kan worden verplaatst naar het hoofdtoneel. Zoals een schuifpuzzeltje werkt. Een van de ruimten kan akoestisch worden afgesloten zodat daar overdag gerepeteerd kan worden zonder overlast. Het verplaatsen van de vloeren maakt het mogelijk elke avond een andere opera op te voeren. We mogen geen foto’s van de klaarstaande decors voor Madama Butterfly en Het Sluwe Vosje maken. Die moeten een verassing blijven tot september.

Het gaat ook in Denemarken slecht met de economie met bezuinigingen op cultuur tot gevolg: er moeten bij Det Kongelige Teater, de overkoepelende organisatie voor toneel, het ballet, de opera en het concerthuis, vele tientallen mensen uit. Zowel van de artiesten en koorleden in vaste dienst als van de staf. Er zijn minder voorstellingen gepland.

We mogen hoog in het gebouw naar buiten. Hier zijn balkons voor de werknemers en het uitzicht is fenomenaal. Maar die Møller heeft bepaald dat er slechts een houten loopbalkon tegen de glazen gevel aan mocht komen. Het veel bredere naastliggende zinken dak zou de werknemers al rokend in beeld kunnen brengen van de de overkant van de haven waar het koninklijk paleis ligt èn de directiekamer van Mearsk........

Architect Larssen wilde onder de enorme overkapping (zoals ook bij het Fries Museum) en rechthoekige glazen gevel waarachter dan de bolvormige houten achterwand van de grote zaal zichtbaar werd. Møller wilde de glasgevel rond zoals de zaal. Het werd een enorme clash maar de multi miljonair trok aan het langste eind. Nog een voorbeeld: de bouwtijd werd door alle adviseurs op vijf jaar geraamd, er moest o.a. een kunstmatig eiland worden aangelegd. Møller wilde de opera per se in drie jaar opgeleverd hebben. Hij was tenslotte al op hoge leeftijd. En zo geschiedde.

De Østerbrogade met z'n typerende woningbouw geïnspireerd door de Nederlanders. Nu wonen er vooral studenten.